De plekken die u moet mijden: waar riskeer je een Coronabesmetting?
Niet zozeer in de supermarkt of op de trein, maar op café en restaurant, thuis en op het werk raken we gemakkelijkst besmet met het coronavirus, zo zien epidemiologen. ‘Maar altijd is de situatie doorslaggevender dan de plek.’
‘Het virus’ lijkt meer te houden van sommige plekken dan van andere. Helaas kunnen wetenschappers geen lijstje bezorgen met plaatsen die ‘veilig’ zijn en andere die ‘gevaarlijk’ zijn. Een koffiezaak waar drie mensen zitten en de ramen open staan stelt relatief weinig risico, een koffiezaak waar het dringen is en verluchting onbestaand, biedt het virus alle kansen.
“Waar je het meest risico op besmetting loopt is in drie woorden samen te vatten”, zegt Joris Moonen van het Agentschap Zorg en Gezondheid laconiek. “Dicht bij mensen.”
Biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt) specificeert: “Het allergrootste risico is lange tijd dicht bij veel mensen waaronder superverspreiders. Die hebben zo’n enorme viruslading dat ze een plek omtoveren tot een virusbad. Maar dat kan dus ongeveer overal zijn.”
Het is sowieso ook erg moeilijk om vast te stellen waar een besmetting is gebeurd. Want eerst ging je naar de bakker, toen naar het werk en dan naar de vriendin in je bubbel. Niemand die kan zeggen wat nu precies de plek is waar je besmet raakte.
CLUSTERONDERZOEK
Clusteronderzoek, waarbij verbanden tussen besmette mensen naar voren komen, geeft wél indicaties. “Ons clusteronderzoek toont nu dat in vleesverwerkende bedrijven, in horeca, af en toe ook in sportclubs en op de werkplek geregeld een cluster ontstaat”, zegt Moonen. “En we zijn zo goed als zeker dat veel besmettingen binnen het gezin gebeuren.”
Ook epidemioloog Pierre Van Damme (Universiteit Antwerpen) en Molenberghs benadrukken dat gezinnen en de werkplek riskanter zijn dan we misschien denken.
“Niet alle bedrijven slagen erin de veiligheidsregels na te leven”, zegt Van Damme. “Maar vergaderingen, praatjes aan het koffieapparaat en landschapskantoren bieden het virus alle kansen.” Volgens Molenberghs houden we het daarom best altijd bij online vergaderen.
Positief is dan weer dat de zomerkampen en ook het openbaar vervoer vooralsnog geen belangrijke besmettingshaarden blijken. Dat laatste lijkt vreemd, want was met meerderen dicht bijeenzitten in een afgesloten ruimte, zoals de metro, niet het ultieme recept om corona op te lopen?
“Zeker”, zegt epidemioloog Anne-Mieke Vandamme (KU Leuven). “Dat tonen alle studies. Van daaruit gaat de besmetting dan meestal verder in de gezinnen.”
Tegelijkertijd, zo onderstreept Vandamme, draait het dus echt ook om de situatie. “Een trein die niet propvol zit, met open raampjes en waarin iedereen een masker draagt, is iets anders dan een afgeladen busje vol ongemaskerde joelende mensen die door dat joelen extra virus kunnen verspreiden.”
Voorlopig wijst alles er wel op dat het besmettingsrisico buiten een stuk minder groot is. In een Britse en Hongkongse studie was er op duizenden onderzochte besmettingen telkens maar één terug te voeren naar een ontmoeting buiten.
Nu het erg warm is, houden experts eveneens het hart vast over de impact van ventilatie.“Echte luchtverversing, zoals het raam openzetten, jaagt het virus weg, maar airco’s die lucht recycleren vergroten het risico”, zegt Anne-Mieke Vandamme. “En veel systemen steken zo in elkaar. Ideaal is koeling waarbij de lucht van onder naar boven stroomt, maar dat is zeer zeldzaam.”
Zowel in de horeca, op het werk als thuis vrezen experts dan ook voor besmetting aangewakkerd door airco. “Eigenlijk moet je je overal waar je komt afvragen of er verlucht en gekoeld wordt en hoe”, zegt Van Damme. “Maar ja, wie doet dat nu?”
Realpredictor