Hoe Mark Rutte in zes jaar vertrouwen verspeelde

Door: Syp Wynia

ruttte-belofte

Veel kiezers vertrouwen de premier niet meer, merkt Syp Wynia. Rutte betaalt de prijs voor zijn behendigheid.

Als een premier in Nederland het maar een beetje aardig doet, mag hij bij verkiezingen op een premierbonus rekenen. Het overkwam Joop den Uyl in 1977, Ruud Lubbers in 1986, Wim Kok in 1998 en Jan Peter Balkenende in 2006. Wat dan wel helpt, is dat de bevolking in de premier een vertrouwenwekkende figuur ziet.

Daar heeft premier Mark Rutte (VVD) een probleem. Rutte werd altijd wel sympathiek gevonden en ook wel iemand van wie je een tweedehands auto kon kopen. In zes jaar premierschap is Rutte dat laatste kwijtgeraakt. Zijn concurrenten zullen dat in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart uitspelen. Ook al, omdat ook zij allemaal nog wel een appeltje te schillen hebben met de VVD-lijsttrekker.

Een voor Rutte ontluisterend onderzoek

Het tv-programma EenVandaag presenteerde op 17 januari een voor Rutte ontluisterend onderzoek. Als je Nederlanders vraagt wat ze het belangrijkst vinden aan een politiek leider, is het – in die volgorde: ‘te vertrouwen zijn’, ‘voeling hebben met wat speelt in het land’ en ‘zich met betrokkenheid inzetten als politicus’. Op al die onderdelen scoort Mark Rutte opvallend laag.

Van de lijsttrekkers van de acht grootste partijen in de peilingen blijkt Rutte het laagst te scoren op ‘voeling met wat er speelt’, moet hij alleen Henk Krol (50Plus) achter zich laten op ‘te vertrouwen’ en alleen Krol en Lodewijk Asscher (PvdA) scoren slechter op ‘inzet met betrokkenheid’.

Rutte’s beloften wordt niet meer serieus genomen

Opiniepeiler Maurice de Hond kwam op 8 januari met cijfers die nauw aansluiten op de bevindingen van EenVandaag. De gepeilden blijken Rutte een goede spreker te vinden, behendig en ook grappig, toegankelijk en sympathiek, maar verder de grootste ‘draaikont’ onder de acht lijsttrekkers en – afgezien van Lodewijk Asscher – degene die het minst goed opkomt voor zijn kiezers.

Het mag tegen die achtergrond geen verbazing wekken, dat Rutte’s uitspraak dat er ‘nul procent kans’ is dat hij na de verkiezingen met de PVV van Geert Wilders gaat regeren niet serieus wordt genomen. Een kleine meerderheid van de kiezers doet het af als verkiezingsretoriek en gelooft niet dat de VVD-leider zich aan zijn woorden gaat houden.

Rutte was onder de concurrentie al de gebeten hond

Onder de concurrentie, de lijsttrekkers van de andere partijen, was Rutte al in belangrijke mate de gebeten hond. Bij de congressen van SP, CDA, PvdA en GroenLinks van afgelopen weekeinde was het wegsturen van Rutte het dominante thema. Van Rutte’s imago van sympathieke allemansvriend is bij de andere leidende politici weinig over. Allemaal hebben ze nog wel iets af te rekenen met de VVD-lijsttrekker.

Emile Roemer van de SP zag zijn kansen op het premierschap in 2012 vervliegen in het ‘premiersdebat’ voorafgaand aan de verkiezingen van dat jaar. Rutte ontkende toen glashard dat hij voor het verhogen van het eigen risico in de zorgkosten zou zijn, waarna Roemer verbluft zweeg bij deze wel heel losse omgang met de waarheid. Het heeft er alle schijn van dat de politicus Roemer dat moment nooit te boven gaat komen.

Lees hier verder: Elsevier